Julenissen, hugs Rogaland!
Bothild Å. Nordsletten
Rogalandsbonden kjem langt med sitt sagnomsuste pågangsmot, men han lyt òg ha pengar.
Det er difor med uro me konstaterer at Innovasjon Norge (IN) sin investeringspott for Rogaland i 2026, dei såkalla IBU-midlane, alt er i ferd med å tømmast.
Dette er pengar som for mange er avgjerande for at dei faktisk bygger nytt fjøs, eller på anna vis rustar opp produksjonsapparatet.
I 2025 har Rogaland brukt både sin eigen pott på 95 millionar kroner, samt halvparten av den nasjonale potten på 150 millionar kroner. Midla har i hovudsak gått til omlegging til lausdriftsfjøs.
Pågangen av søknadar er svært stor. Og lite seier vel satsingsvilje og framdriftstru så høgt som bunken med IN-søknadar!
I så måte er det demotiverande å notera at pengesummen for neste år ikkje er romslegare. Igjen får det viktige husdyr- og matfylket vårt berre åtte prosent av midla i den nasjonale fordelingsnøkkelen for investeringsstøtte. Igjen er Rogaland sin pott på 95 millionar. På toppen av det heile, og til skilnad frå i år, er løyvingane frå den nasjonale potten mykje mindre. For etterspurnaden har nemleg auka i andre delar av landet.
Slik har det seg at titals rogalandsbønder nå står i kø for støtte til lausdrift. Berre åtte år før kravet om omlegging skal vera innfridd. Slik har det seg at køen av ammeku-, svine- og sauebønder med behov for modernisering av driftsapparatet strekk seg ennå lengre.
Er tanken at rogalendingane må bremsa pågangsmotet sitt? Det kan den ikkje vera. Målet er jo at sjølvforsyningsgraden skal opp frå under 40 prosent til 50 innan 2030. Då lyt ein hugsa på at Rogaland står for 20 prosent av mjølka i Norge, 20 prosent av den grovfôrbaserte husdyrproduksjonen – og 30 prosent av den kraftfôrbaserte. I ei vintermørk verd, kven vågar gambla med slike volum?
Og likevel. Løyvingane for 2026 er ikkje i nærleiken av å rusta fylket for auka matproduksjon. Dei er ikkje ein gong tilstrekkelege til å oppretthalda dagens.
Ergo kan julenissen med fordel fylla ein ekstra sekk. I det minste med større nasjonale middel til lausdriftsomlegging.
Og om nissen ikkje har fått det med seg: Rogalandsbonden har vore snill og levert på samfunnsoppdraget, også i år.
Bondevennen ønskjer alle lesarar ei riktig god jul!
DEI SISTE LEIARANE:
Ein klok pause
Norsk melkeråvare melde i førre veke at dei set bruken av det metanhemmande middelet Bovaer på vent. Pausen kjem i påvente av meir kunnskap om kva som har gitt negative følgjer i enkelte besetningar i Danmark.
Den største oppgåva
Eg vil gi garden min vidare i betre stand enn då eg sjølv fekk han, seier bonden. Han er ikkje aleine om denne leveregelen. Dei fleste andre ønskjer òg å etterlata seg noko betre.
Rundballen
O Rundballe,
du kvite, tunge kladd i åkerlandet
Traktor-egg, siloball, i stabel eller rekke eller som einsam, nattlysande måne
Ein junikveld, nylagte egg spreidde over heile den vide enga før bonden
varsamt samlar dykk i reiret sitt
