Bovaer eller ei
Bothild Å. Nordsletten
Dei siste vekene har debatten for og imot metanhemmar til storfe rast i og utanfor jordbruket. 18. juni var det også tema på Stortinget, under handsaminga av årets jordbruksavtale. Opprop mot Bovaer samla over 30 000 underskrifter, men Stortinget banka forslaget gjennom. Bruk av stoffet kan bli eit krav frå 2027, med trekk i produksjonstilskotet, om du nektar.
Symbolklimapolitikk? Ei kjemisk miljøgift? Som gjer deg ufruktbar? Har me forska nok på det? Eller – er motstandarane fakta-fornektande konspirasjonsteoretikarar?
Debatten har sendt mange bønder i tenkeboksen. Somme erklærer at dei aldri vil bruka metanhemmar på eigne dyr. Andre er positive. Andre igjen nølar og etterlyser meir forsking under norske forhold. I miljøet er det også uro for ein mogleg forbrukar-reaksjon mot metanhemmar – anten den skulle bli fakta- eller fordomsbasert.
Men kva skal du som storfebonde gjera?
Bondevennen minner om at klimakrisa er reell. Og om at kua i norsk matproduksjon ikkje er problemet. Det er det olja, gassen, industrien, transporten og overforbruket vårt som er.
Slik sett er Bovaer talande for korleis me som sivilisasjon vel å møta sjølv ei eksistensiell krise: I staden for djuptgripande politikkendringar, i staden for kraftfull premiering av klimavenlegare agronomi og matsystem, smell me plaster på symptoma. Det er det tilsetting av metanhemmar i fôret til drøvtyggjarar er. Slik også teknisk karbonfangst- og lagring, eller biodrivstoff i syden-flya er plaster på overforbruket vårt.
Når Bondevennen ikkje avviser metanhemmarar er det på grunn av alvoret i klimakrisa og den svinnande tida me har til kanskje å kunna avverja dei verste konsekvensane av den.
Alle sektorar må og skal kutta kraftig i utsleppa sine. Jordbruket har ein klimaavtale med staten som skal vera innfridd om fire og eit halvt år. Ifølgje Riksrevisjonen er ein ikkje i nærleiken av nå målet.
Det er verdt å merka seg at også Riksrevisjonen trekk i tvil effekten av metanhemmar. Men så er det også berre eitt av fleire tiltak i avtala. Alle tiltak må takast i bruk, skal jordbruket ha sjanse til å kutta fem millionar tonn CO2-ekvivalentar i tide.
Sjølvsagt kan det kjennast urettferdig, men slik er klimarekneskapen, slik er klimapolitikken: Som bonde får du ikkje godskrive CO2’en som areala dine fangar og lagrar, men du skal straffast for ikkje å putta eit tilsettingsstoff i kyrne dine. Og kva då, dersom jordbruket mislukkast? «CO2-avgift» blir nemnt stadig oftare, og er alt ein realitet i Danmark. Det er ingen tom trussel.
Når dette er sagt meiner Bondevennen at god agronomi er og blir det viktigaste for klimaet. Det er ennå mykje å henta på avl, friske og fôreffektive dyr, tidlegare slått, betre grovfôr, mindre jordarbeiding og mineralgjødsel. Sjølv i Rogaland er det alt for stort spenn i grovfôrkvaliteten.
Og medan mange ventar på overtydande resultat frå metanhemmar-forsøk under norske forhold, ser me i møte klimainsentiv i form av nye tilskot for grasfôra mjølk og kjøt.
God sommar!
DEI SISTE LEIARANE:
Enkelt, eigentleg
Det er med jordbrukspolitikken som med så mange andre politikkområde. Måla ein skal nå ligg som oftast langt framme. Ofte er dei ambisiøse. Tenk netto null-utslepp i 2050. Og ofte er dei urealistiske. Tenk netto null-utslepp i 2050. Det finst jo ingen plan for vegen fram dit.
Syttende maj
Wergelands-statuen syttende maj
togene hilste. Og som det siste,
takt-fast og langsomt,
arm i arm mænnene, kvinner med blommer,
bønderne kommer, bønderne kommer.
Balansegjødsling 2.0
Dei fleste bønder tar nok for gitt at «balansegjødsling» inneber å gjødsla i balanse med avlingane du haustar. Slik har jo prinsippet vore meint sidan fosfornorma vart justert i 2008.
