Ein lagnadsfellesskap
Bothild Å. Nordsletten
Til liks med bøndene er også veterinærane rekna som samfunnskritisk personell. I lag spelar dei ei avgjerande rolle ikkje berre for dyrehelsa og dyrevelferda, men òg for mattryggleiken, folkehelsa og miljøet. Med andre ord, for beredskapen og sjølvforsyninga vår.
Bondens kår har vore eit gjennomgangstema i Bondevennen i alle år. Utviklinga i jordbruket, på godt og vondt, er grundig opplyst. Mykje er bra, men næringa som heilskap er sårbar. Å vera bonde er krevjande og mange vel å gi seg. «Landbruk i heile landet» er i ferd med å bli berre tomme ord. Og jo færre bønder, dess større distrikt blir det for veterinærane å rekka over.
For dei er berre menneske, veterinærane også – og det er dei det handlar om i denne utgåva.
Les Hildegunn Mugås sin reportasje «Den varsla veterinærkrisa». Mugås er veterinær. Ho veit kva ho skriv om, når ho fortel om kor vanskeleg det kan vera å få dyrlegar til å arbeida i distrikta. Om kor treigt det går å rekruttera studentar til produksjonsdyr-praksis. Og om sjølve veterinærutdanninga som, i tillegg til teorien, skulle hatt meir av den praksisen studentane omsider skal ut i.
Ho kjenner òg på kroppen kva det inneber å jobba full dag, og i tillegg måtta ta 15 vakter på éin månad i eit distrikt med 500 gardar.
I tillegg er Mugås også bonde. Som andre bønder veit ho kor livsviktig det er at veterinæren kjem når ein treng hjelp. Ja, at veterinæren er ein absolutt føresetnad for husdyrhaldet over heile landet.
Bonden og veterinæren står såleis i ein lagnadsfellesskap. Blir det enda færre bønder blir det enda mindre attraktivt å vera veterinær i distriktet. Og tilsvarande; mangel på husdyrkyndige veterinærar gjer det ikkje lettare å satsa som bonde på bygda.
Alarmklokkene over veterinærmangelen har ringt ei stund nå. Heldigvis er det lovande tiltak på gang for å få dyrlegespirene ut på bygda att – og å halda dei der. Mentor-prosjekt, høgare vaktgodtgjering, auka tilskot til den kommunale veterinærdekkinga, og andre tiltak for å styrka veterinærtenesta over heile landet, er alle opplagte verkemiddel for å avverja full krise. Så får me håpa det ikkje er for lite, for seint.
Veterinærane og bøndene har inga tid å miste. Ikkje vi andre, heller. For vi deler alle lagnadsfellesskapen med dei.
DEI SISTE LEIARANE:
Enkelt, eigentleg
Det er med jordbrukspolitikken som med så mange andre politikkområde. Måla ein skal nå ligg som oftast langt framme. Ofte er dei ambisiøse. Tenk netto null-utslepp i 2050. Og ofte er dei urealistiske. Tenk netto null-utslepp i 2050. Det finst jo ingen plan for vegen fram dit.
Syttende maj
Wergelands-statuen syttende maj
togene hilste. Og som det siste,
takt-fast og langsomt,
arm i arm mænnene, kvinner med blommer,
bønderne kommer, bønderne kommer.
Balansegjødsling 2.0
Dei fleste bønder tar nok for gitt at «balansegjødsling» inneber å gjødsla i balanse med avlingane du haustar. Slik har jo prinsippet vore meint sidan fosfornorma vart justert i 2008.
